Δευτέρα 12 Μαΐου 2014

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ (β΄ μέρος): Προτάσεις για μελλοντική αναθεώρηση του Συντάγματος

Μία πρόταση αναθεώρησης του ισχύοντος Συντάγματος οφείλει να ενισχύει τη λαϊκή κυριαρχία που είναι θεμέλιο του πολιτεύματος. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί σε τρείς άξονες.
Ο πρώτος άξονας αφορά στην ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του λαού - εκλογικού σώματος αφενός με την εισαγωγή θεσμών λαϊκής συμμετοχής-άμεσης Δημοκρατίας και αφετέρου ενίσχυση της λογοδοσίας-ελέγχου των κρατικών οργάνων, ατομικών (Προέδρου της Δημοκρατίας-πρωθυπουργού) και συλλογικών (Βουλή-Κυβέρνηση) από το λαό-εκλογικό σώμα. Εισαγωγή του θεσμού της ανάκλησης από το λαό εκλεγμένου δημόσιου λειτουργού (όχι μόνο βουλευτή) και του θεσμού της ανάκλησης από το λαό των συλλογικών οργάνων (Βουλή-Κυβέρνηση)
Ο δεύτερος αφορά στην ενίσχυση της Βουλής ως συλλογικού οργάνου, ενίσχυση που θα αφορά στις αρμοδιότητες της μειοψηφίας και όχι την υποβάθμισή συνολικά της όπως συμβαίνει σήμερα με τη μείωση του νομοθετικού και ελεγκτικού της ρόλου. Το κύριο πρόβλημα της κακής θεσμικής λειτουργίας του κοινοβουλευτικού συστήματος είναι ότι αντί η Βουλή να ελέγχει τη κυβέρνηση και να την υποχρεώνει σε παραίτηση μετά από άρση της εμπιστοσύνης προς αυτή, όλα τα τελευταία χρόνια ελέγχεται και οδηγείται η ίδια από τη Κυβέρνηση που στηρίζεται στην τυφλή κομματική πειθαρχία της πλειοψηφίας σε αυτή. Απαιτείται ενίσχυση του νομοθετικού ρόλου της Βουλής (σπάνια πρόταση νόμου από Βουλευτές μετατράπηκε σε νόμο) και του ελεγκτικού ρόλου της Βουλής προς τη Κυβέρνηση και ειδικότερα της ενίσχυσης των δικαιωμάτων ατομικά κάθε βουλευτή, αλλά και της κοινοβουλευτικής μειοψηφίας με συνέπεια ουσιαστική ενδυνάμωση τού κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Ο τρίτος άξονας αφορά στην ενίσχυση των ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων αλλά και των δικαιωμάτων τέταρτης γενιάς (περιβαλλοντικών κλπ). Ουσιαστικοποίηση των κοινωνικών δικαιωμάτων (υγεία-κοινωνική ασφάλιση-δημόσια δωρεάν λαϊκή παιδεία κλπ) που έγιναν θύματα των μνημονιακών πολιτικών.
Ο πρώτος από τους άξονες που πρέπει να κινηθεί η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι η διεύρυνση της λαϊκής κυριαρχίας με τη συμμετοχή του λαού-εκλογικού σώματος στη λήψη αποφάσεων σε σοβαρά κοινωνικοπολιτικά θέματα. Προτείνεται η εισαγωγή και συνταγματική καθιέρωση θεσμών όπως του θεσμού της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, της λαϊκής αρνησικυρίας και του δημοψηφίσματος με πρωτοβουλία των πολιτών. Πρόκειται για θεσμούς άμεσης δημοκρατίας, για θεσμούς άμεσης λαϊκής σύμπραξης στη νομοθετική λειτουργία.
Δυνατότητα συγκεκριμένου αριθμού πολιτών να προτείνουν νόμους στη Βουλή και σε περίπτωση μη αποδοχής της πρότασης να αποφασίζει ο λαός με δημοψήφισμα (λαϊκή νομοθετική αλλά και συνταγματική πρωτοβουλία)
Αριθμός πολιτών να μπλοκάρει τη δημοσίευση νόμου και να διενεργείται δημοψήφισμα για το μέλλον του (θεσμός λαϊκής νομοθετικής αρνησικυρίας –λαϊκό βέτο).
Συγκεκριμένα προτείνεται η εισαγωγή του θεσμού της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας με τροποποίηση του άρθρου 73 που αφορά τους φορείς νομοθετικής πρωτοβουλίας
«Το δικαίωμα πρότασης νόμων ανήκει στη Βουλή, στη κυβέρνηση και στο λαό. Κατά τη τελευταία περίπτωση η πρόταση νόμου που είναι αναλυτικά διατυπωμένη εισάγεται για συζήτηση αν φέρει τις υπογραφές είκοσι χιλιάδων εκλογέων. Σε περίπτωση απόρριψής της από τη Βουλή τίθεται υπό την έγκριση του εκλογικού σώματος με διεξαγωγή δημοψηφίσματος.»
Προτείνεται η εισαγωγή του θεσμού της λαϊκής νομοθετικής αρνησικυρίας με τροποποίηση–προσθήκη στο άρθρο 42 που αναφέρεται στο δικαίωμα αναπομπής νομοσχεδίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με τη προσθήκη εδαφίου που ορίζει «Δικαίωμα αναπομπής με τις ίδιες προϋποθέσεις μπορούν να ασκήσουν και είκοσι χιλιάδες εκλογείς με αίτημά τους.»
«Με αίτημα του ενός τρίτου των βουλευτών μπορεί να ανασταλεί για εξήντα ημέρες η έκδοση ψηφισθέντος  νομοσχεδίου. Αν υποβληθεί εντός του χρονικού αυτού διαστήματος αίτημα διεξαγωγής δημοψηφίσματος από τριάντα χιλιάδες εκλογείς για την απόρριψη του νομοσχεδίου η έκδοσή του θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.»
Προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου 44 παρ.2 που αφορά στο δημοψήφισμα με εισαγωγή του δημοψηφίσματος λαϊκής πρωτοβουλίας
«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει δημοψήφισμα για κρίσιμο κοινωνικό ζήτημα εφόσον υποβληθεί συγκεκριμένο αίτημα από τουλάχιστον εκατό χιλιάδες εκλογείς. Δεν εισάγονται κατά την ίδια βουλευτική περίοδο περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος.»

Εκλογικό σύστημα
Προτείνεται τροποποίηση του άρθρου 54 με την ακόλουθη διατύπωση:
«Οι εκλογές διεξάγονται με το σύστημα της απλής αναλογικής που στοχεύει στην επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής μαθηματικής αντιστοιχίας εδρών με ψήφους.»

Διατάξεις που στοχεύουν στην ενίσχυση του θεσμικού ρόλου της Βουλής.
Προσθήκη στο άρθρο 76 διάταξης με την οποία καθιερώνεται η υποχρεωτική εισαγωγή προς συζήτηση τρείς ημέρες κάθε μήνα των προτάσεων νόμου των βουλευτών.
Προτείνεται η κατάργηση της διάταξης του άρθρου 76 παρ 5 με την οποία η κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει να συζητηθεί  νομοσχέδιο που θεωρεί κατεπείγον σε μία, δύο ή τρείς συνεδριάσεις δεδομένου ότι σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο του ίδιου άρθρου προβλέπεται περιορισμένη συζήτηση για τα κατεπείγοντα νομοσχέδια.
Τροποποίηση του άρθρου 68 παρ 2 που αφορά τις εξεταστικές επιτροπές ώστε αφενός να μην αποκλείεται η σύσταση των επιτροπών αυτών για θέματα που ανάγονται στην εθνική άμυνα και την εξωτερική πολιτική από τη μειοψηφία της Βουλής η οποία πρέπει να έχει πάντοτε το δικαίωμα σύστασής τους δεδομένου ότι αυτές αποτελούν ένα από τα κύρια μέσα κοινοβουλευτικού ελέγχου και αφετέρου να είναι υποχρεωτική η σύστασή τους όταν το ζητήσουν τα δύο πέμπτα των βουλευτών.

Απαίτηση απαρτίας για τη διεξαγωγή κοινοβουλευτικής συνεδρίασης όπως προβλεπόταν στο Σύνταγμα του 1952 
«Η Βουλή δεν μπορεί να συζητήσει άνευ της παρουσίας τουλάχιστον του ενός τρίτου του συνόλου των μελών της.»
Σχετικά με την περιορισμένη αναδρομικότητα των φορολογικών νόμων προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου 78 παρ2 με την απάλειψη δύο λέξεων που προξενούν δικαστικές διαμάχες (το προηγούμενο εκείνου).
Νέα διατύπωση τού άρθρου 78 παρ 2 όπως ακολουθεί «Φόρος ή άλλο οποιοδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμο αναδρομικής ισχύος που εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος κατά το οποίο επιβλήθηκε».
Περιστολή του ακαταδίωκτου στα όρια της πολιτικής δραστηριότητας του βουλευτή (τροποποίηση του άρθρου 62).
Ανάθεση του ελέγχου της διαχείρισης των οικονομικών των κομμάτων και του «πόθεν έσχες» των πολιτικών στο Ελεγκτικό Συνέδριο.
Κατάργηση του άρθρου 86 που θεσμοθετεί την ποινική ασυδοσία των Υπουργών και πρώην Υπουργών.
Τροποποίηση του άρθρου 29 ώστε να κατοχυρώνεται με σαφέστερο τρόπο η εσωκομματική Δημοκρατία.
Πρόβλεψη δυνατότητας δικαστικού ελέγχου για διατάξεις άσχετες με το κύριο αντικείμενο του νόμου στον οποίο περιέχονται και συνεπώς αντισυνταγματικές για το λόγο αυτό.

Άρθρο 28 και σχέσεις Συντάγματος με πρωτογενές και δευτερογενές Ενωσιακό δίκαιο.
Ενοποίηση των παραγράφων 2 και 3 σε μία παράγραφο ώστε να απαιτούνται οι 180 βουλευτές και οι υπάρχουσες 5 προϋποθέσεις για την παραχώρηση της Εθνικής κυριαρχίας και αρμοδιοτήτων σε όργανα Διεθνών οργανισμών.
Να απαλειφθεί η ερμηνευτική δήλωση και στη θέση της να προστεθεί 3η παράγραφος ως ακολούθως:
«Οι κανόνες του Διεθνούς και Ενωσιακού δικαίου έχουν υπερνομοθετική αλλά υποσυνταγματική ισχύ».
Κατάργηση ή τροποποίηση του άρθρου 44 παρ.1 που προβλέπει τη δυνατότητα έκδοσης πράξης νομοθετικού περιεχομένου και η δυνατότητα έκδοσης πράξεων νομοθετικού περιεχομένου μόνο σε περίπτωση εφαρμογής στο άρθρο 48 (εξουσίες κρίσης-κατάσταση πολιορκίας).
Κατάργηση ή τροποποίηση του άρθρου 107 στο μέτρο που αφορά την προστασία κεφαλαίων του εξωτερικού- ρήτρα υποτέλειας.

Σχέσεις Βουλής-Κυβέρνησης
Προτείνεται η τροποποίηση του άρθρο 84 παρ.6 σχετικά με την αποδοχή της πρότασης δυσπιστίας που πρέπει να γίνεται αποδεκτή αν εγκριθεί από την σχετική πλειοψηφία των παρόντων.
Προτείνεται η τροποποίηση του άρθρο 84 παρ. παρ.2 ώστε να μπορεί να υποβάλλεται νέα πρόταση δυσπιστίας μετά την πάροδο τριμήνου αφότου η Βουλή απέρριψε την προηγούμενη.
Ρητή συνταγματική διάταξη που να απαγορεύει εκποίηση δημόσιας περιουσίας, δημόσιων κοινωνικών αγαθών (νερό κλπ).

Συνταγματική κατοχύρωση του πυρήνα των κοινωνικών δικαιωμάτων.


Ηλίας Γ. Νικολόπουλος

Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου –Υποψήφιος Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...